Ахсынньы 3 күнүгэр Бороҕон нэһилиэгин «Түһүлгэ» сынньалаҥ киинигэр биир бэлиэ дьоро киэһэ буолан ааста. Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр «Ийэ сылын», Саха АССР төрүттэммитэ 100 сылын чэрчитинэн, Бороҕон нэһилиэгин Герой ийэтэ Николаева Мария Николаевна төрөөбүтэ 85 сылын көрсө, кини аатын үйэтитэр сыаллаах элбэх оҕолоох ийэлэргэ «Алаһа дьиэ араҥаччыта — Ийэ» аһаҕас күрэьи Мария Николаевна ыччаттара уонна Туьулгэ КСК тэрийэн ыыттылар.
Николаева Мария Николаевна муус устар 10 күнүгэр 1937 сыллаахха Боро5он нэһилиэгэр Баабсап ѳтѳҕѳр, үс оҕолоох дьиэ кэргэӊӊэ бастакы оҕонон тѳрѳѳбүтэ. 1956 сыллаахха Каратаев Афанасий Петровичтыын ыал буолан, 12 о5ону тѳрѳтѳн, 10 оҕону иитэн олох киэӊ аартыгар үктэннэрбиттэрэ. 1979 сыллаахха Герой Ийэ үрдүк аата иӊэриллибитэ онтон 1987 сылаахха “Ветеран труда” үрдүк аатын ылбыта. Оло5ун салҕыыллар 22 сиэн, 20 тахса хос сиэн.
Күрэспит «Чэмэли» Эдэр ийэлэр түмсүүлэрин сахалыы эҕэрдэ үҥкүүлэринэн арылынна. Ыытааччылар Алексей Захаров -Эркин, Семен Федоров сыана икки өттүттэн тахсан иилээн — саҕалаан, саҥаран- иҥэрэн Мария Николаевна оҕолорун, кинилэр олохторун салҕааччы ыччаттарын бу үрдүк сцена5а тахсалларыгар көрдөстүлэр. Көөрөччүлэр иилэ-хабан дохсун ытыс тыаьынан до5уьуоллаан сахалыы симэммит сүүрбэттэн тахса Мария Николаевна, Афанасий Петрович ыччаттара парадтаан киирдилэр. Кинилэр ийэлэрин туьунан ахтан- санаан аастылар. Ол кэннэ Бороҕон нэһилиэгин Аҕа баһылыга Андрей Иннокентьевич Иванов ахтан-санаан, ийэлэрин аатын үйэтитэ сылдьар ыччаттарыгар махтал, э5эрдэ тылын тириэртэ.
Мария Николаевна оҕуруокка үлэлиир кэмигэр агрономнаабыт Мария Михайловна Фомина эҕэрдэ, махтал тылын анаата, Мария Николаевна о5уруокка үлэлээбит кэмнэрин ахтан- санаан ааста.
Ийэлэрбит күрэстэрэ 6 түһүмэҕинэн буолан ааста:
1-кы түһүмэх буоларын курдук «Сир Ийэҕэ кэлии — олох салҕанар» бэйэни билиһиннэрииттэн саҕаланна.
2-ис түһүмэх «Айар талаан кустуга» талааннарын көрүү.
3-үс түһүмэх «Быйаҥнаах тэлгэһэ» видеослайд нөҥүө оҕуруотун көрдөрөн кэпсээн -ипсээн аастылар.
4-үс түһүмэх «Өбүгэ үгэһин утумнаан» саха дьахтарын тыа ыалын сиэринэн сэпэрээтэр таҥыытыгар, күөрчэх ытыйыытыгар буолла.
5-ис түһүмэх «Үтүө сатабыл» эргэ хаалбыт таҥаһы- сабы бырахпакка иккис тыыннаан бэйэ оҥорбут оҥоһуктарын көрдөрөн билиһиннэрдилэр.
6-ыс түһүмэхпит түмүктүүр «Кэрэ- нарын иэйии» киэһээҥҥи былааччыйанан сыанабытын өссө киэргэтэн иһирэх ийэлэрбит долгулдьуйа хаамтылар.
Бу киэһээнни күрэьи түөрт састааптаах дьүүллүүр сүбэ сыаналаата:
1.Афанасьева Анна Ивановна — Саха республикатын национальнай архивын информационнай отделын гл.специалиһа Мария Николаевна бастакы сиэнэ.
2.Васильева Туяра Афанасьевна — Мэҥэ Хаҥалас улууһун Павловскай нэһилиэгин социальнай үлэһитэ,Саха республикатын социальнай сулууспатын отличнига Мария Николаевна кыыһа.
3.Егорова Нюргуяна Семеновна — Үөһээ Бүлүү улууһун суол оҥоруутун тэрилтэтин картографа Мария Николаевна сиэн кийиитэ.
4.Каратаева Саргылана Петровна- олохтоох модельнай библиотека салайааччыта.
Күрэхпит бэрт сэргэхтик ааста, дьон сэргэ да кэлиитэ сааланы биир гына олоруулара киһини үөрдэр, ытыс дохсун тыаһа барыбытын да долгутта, үс чааһы билэн көрбөккө аастыбыт.
Инньэ гынан күрэскэ саамай долгутуулааҕа күтүүлээҕэ дьүүллүүр сүбэ сыанабыла буоларын бары да билэбит. Онон сыанаҕа дьоро киэһээни бэлэхтээбит күн тэҥэ дьоммутун ытыс дохсун тыаһынан үрдүк сыанаҕа таһааран дьүллүүр сүбэ бэрэссэдээтэлэ бастатан туран тэрийсибит тэрилтэ салайааччыларыгар махтал суруктарын туттарыыттан саҕалаата. Кыттыбыт ийэлэргэ анал ааттар иҥэрилиннилэр:
» Күбэйэ Хотун» — Наталья Новикова, бирииһэ «Brother» 28 операцияны оҥорор иистэнэр массыыната
«Уран тарбах»- Айталина Саввинова, бирииһэ «Brother» фирма 28 операцияны оҥорор иистэнэр массыына.
«Намылы хотун»- Даринна Ильинова, бирииһэ «Көмүлүөк» Саха төрүт иһитин оҥорор фирма 6 киһиэхэ аналлаах 15 предметтаах «Ыаҕыйа чэй иһэр набора.
«Талба талаан»- Мотрена Яковлева, бирииһэ «Көмүлүөк»Саха
төрүт иһитин оҥорор фирма 6 киһиэхэ аналлаах 16 предметтаах «Куо» чэй иһэр набора.
«Өбүгэ үгэһин утумнааччы»- Наталья Новикова,бирииһэ «Kitfort» фирма 9 режимнаах планетарнай миксера.
«Хомоҕой тыллаах»- Парасковья Федорова, бирииһэ «Redmond» фирма 8 функциялаах электрическэй мясорубката туттарылынна.
Туяра Васильева «Ийэҕэ махтаныах» истиҥ ырыатын кэнниттэн Кылаан кыайыылааҕы дорҕоонноохтук ааттаан бүтэьигэр туттардылар, ол курдук Кылаан кыайыылаа5ынан ааттанна 6 оҕо иһирэх ийэтэ Парасковья Федорова — бирииһэ «Уран Саха» ювелирнай фирма үрүҥ көмүс сахалыы оҥоһуга: ытарҕалаах түөскэ кэтэр симэх.
Бу бириистэри барытын Мария Николаевна о5олоро, сиэннэрэ кини оло5ун сал5ааччы ыччаттара туруордулар
Ону таһынан түөлбэ салайааччылара анал бириистэрин туттартаатылар. Аймах доҕор -атас дьоммут туора турбатылар сэмэй бэлэхтэрин тилэх баттаһа эмиэ туттардылар, дьэ ити курдук бэйэлэригэр бэртээхэй бэлэх оҥостон астынан дуоһуйан бары да
санаабыт өрө көтөҕүллэн астынан түмүктээтибит. Күрэс
кыттыылаахтарыгар, күүс -көмө буолбут тэрийээччилэргэ улахан махталбытын тиэрдэбит дьоллоох, доруобай буолун.
